Artistic Research in Situ; het ENCI-gebied als basis voor nieuwe onderzoeksmethoden vanuit de kunsten. Studiejaar 2023 – 2024, periode 3 (medio februari – eind april, 10 weken)
Artistic Research in Situ
Abstract en doel
Artistic Research in Situ (ARiS) is een interdisciplinaire keuze- of opleidingsmodule voor studenten kunstenbreed en ook andere disciplines vanuit het HBO. Doel is enerzijds het ontwikkelen van artistieke onderzoeksmethoden en -vaardigheden voor studenten die niet of nauwelijks hiermee in aanraking zijn geweest (verbredend), en anderzijds het verdiepen van artistiek onderzoek op locatie, voor studenten die dit verder in hun artistieke praktijk willen ontwikkelen en implementeren (verdiepend). In deze opleidingsoverstijgende onderzoekmodule staat de verbinding met de omgeving in situ centraal en in het bijzonder met het complex gelaagde ENCI-gebied. De bedoeling van deze module is om het gebied bottum-up vanuit haar initiële kansen en mogelijkheden te onderzoeken. Daarvoor worden wandel- en zintuigelijke methoden ingezet om dit complex gelaagde landschap vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken, het gebied (opnieuw) in kaart te brengen, vragen te formuleren en het gebied te activeren in het transformatieproces naar de toekomst.
Deze transformaties bestrijken de volgende gebieden:
1. Ontwikkeling en Onderzoek,
2. Industrie en Mens,
3. Natuur en Ecologie.
Daarbij wordt met partijen samengewerkt, die zowel eerder onderzoek in het gebied hebben gepleegd, als bijzondere artistieke en/of etnografische methoden hebben ontwikkeld om dit soort gebieden en onderwerpen te onderzoeken. Dit met de bedoeling dat studenten kennis nemen van
en leren over het complexe gelaagde ENCI-gebied, verschillende onderzoeksvaardigheden krijgen geleerd, hun eigen onderzoeksvragen kunnen formuleren en belangrijkste: van meet af aan hun eigen onderzoekstraject ontwikkelen (relevant voor hun eigen vakgebied) binnen de genoemde aan-gereikte onderzoekskaders. Belangrijk is dat de studenten een collaboratieve houding hebben binnen hun onderzoek en de bereidheid tonen om hun onderzoeksresultaten te delen. De uiteindelijke resultaten van onderzoek en werk worden aan het einde van de pilot gepresenteerd in woord en beeld, en getoond via een onderzoekslogboek en website.
Deze transformaties bestrijken de volgende gebieden:
1. Ontwikkeling en Onderzoek,
2. Industrie en Mens,
3. Natuur en Ecologie.
Daarbij wordt met partijen samengewerkt, die zowel eerder onderzoek in het gebied hebben gepleegd, als bijzondere artistieke en/of etnografische methoden hebben ontwikkeld om dit soort gebieden en onderwerpen te onderzoeken. Dit met de bedoeling dat studenten kennis nemen van
en leren over het complexe gelaagde ENCI-gebied, verschillende onderzoeksvaardigheden krijgen geleerd, hun eigen onderzoeksvragen kunnen formuleren en belangrijkste: van meet af aan hun eigen onderzoekstraject ontwikkelen (relevant voor hun eigen vakgebied) binnen de genoemde aan-gereikte onderzoekskaders. Belangrijk is dat de studenten een collaboratieve houding hebben binnen hun onderzoek en de bereidheid tonen om hun onderzoeksresultaten te delen. De uiteindelijke resultaten van onderzoek en werk worden aan het einde van de pilot gepresenteerd in woord en beeld, en getoond via een onderzoekslogboek en website.
Inhoud
De keuze- of opleidingsmodule Artistic Research in Situ (ARiS) is interdisciplinair, en zowel verbredend als verdiepend. Verbredend in de zin dat deze openstaat voor studenten die artistiek onderzoek willen ontwikkelen als methode voor hun eigen praktijk, en verdiepend voor die studenten die reeds in aanraking zijn geweest met artistiek onderzoek en dit verder in hun artistieke praktijk willen ontwikkelen en implementeren. Het is een opleidingsoverstijgende module kunsten-breed (ook voor Visuele Communicatie, interdisciplinary Arts en Architectuur) en tevens verbindende module tussen de opleidingen Fine Arts, Design en Education, waarmee wordt ingespeeld op de toekomstige samenwerking/fusering van de opleidingen. Tevens wordt er samengewerkt met iArts (als een van de Spectrum-projecten voor 2de jaars) en staat deze open voor andere opleidingen, zowel binnen Zuyd als daarbuiten (in Nederland, Europa en verder).
In deze onderzoeksmodule, die wordt aangeboden in 10 weken in periode 3 (februari – april, studie-jaar 2022-2023), staat de verbinding met de omgeving (in situ) centraal en in het bijzonder het ENCI-gebied. Dit bijzondere gebied vormt de basis voor nieuwe onderzoeksmethoden vanuit de kunsten, en in het bijzonder walking e.a. sensory methods om complexe, gelaagde landschappen (zoals het ENCI-gebied) te verkennen, in kaart te brengen en op te reflecteren. Het ENCI-gebied wordt getekend door een jarenlang transformatieproces, dat, geworteld in de geschiedenis – de mergel-afgraving en cement/klinkerproductie vanaf 1926 – het landschap drastisch veranderd heeft, maar paradoxalerwijs ook bijzonder wetenschappelijk onderzoek en natuurontwikkeling heeft opgeleverd. Dat heeft er onder andere toe geleid dat hier de laatste Mosasaurus ‘Lars’ en een bijzondere vlieg-soort ontdekt is, maar ook kunstenaars hebben de afgelopen jaar onderzoek gedaan in het gebied, zoals in het project ‘OVERGANGSZONE’. Nu de fabriek definitief is gesloten en het landschap tot nieuwe natuur is verklaard, ligt er een nieuwe uitdaging voor het gebied hoe dit verder te ontwik-kelen. Vele partijen hebben zich reeds over het ENCI-gebied gebogen, niet zelden heeft dit para-doxale situaties aan het daglicht gebracht, en tot op de dag van vandaag spelen hierbij veel verschil-lende belangen een rol. Deze partijen en belangen zijn voor het onderzoek echter van belang, en kunnen als ‘externe opdrachtgever’ of publiek een belangrijke rol spelen.
Het is de uitdrukkelijke bedoeling van deze module om geen enkel politiek spoor te betreden, maar het gebied bottum-up vanuit haar initiële kansen en mogelijkheden te onderzoeken. Daarvoor worden wandel- en zintuigelijke methoden ingezet om dit complex gelaagde landschap vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken, om het gebied in kaart te brengen, vragen te for-muleren en het gebied te activeren in het transformatieproces naar de toekomst. Deze trans-formaties bestrijken de volgende gebieden: 1. Ontwikkeling en Onderzoek, 2. Industrie en Mens, en 3. Natuur en Ecologie. Er wordt gebruikt gemaakt van diverse soorten kennisproducties, waaronder ook embodied en local knowledge. Daarbij wordt met partijen samengewerkt, die zowel eerder onderzoek in het gebied hebben gepleegd, als bijzondere artistieke en/of etnografische methoden hebben ontwikkeld om dit soort gebieden en onderwerpen te onderzoeken.
Studenten krijgen onderzoekskaders en -methoden aangereikt en worden gestimuleerd om zelf methoden te ontwikkelen en zelf hun onderzoekstraject te ontwikkelen. Van meet af aan worden studenten uitgedaagd om zelf onderzoek te doen en werk te maken, hetgeen ook begeleid wordt door een aantal (gast)docenten. Daarnaast worden bijna-wekelijkse wandelende collegereeksen (ENCI-WALKS) verzorgd door verschillende gastdocenten en deskundigen (wetenschap/ kunst/ design/educatie en stakeholders), die het gebied vanuit bovengenoemde perspectieven belichten.
Centraal staat een workshop op locatie georganiseerd door het kunstenaarsduo Esther Polak en Ivar van Bekkum, waarbij de ENCI-groeve als performatief object centraal staat. Studenten nemen hieraan actief deel en werken samen. Deze workshop staat tevens open voor andere studenten v.u. Zuyd tot een max. van 15 deelnemers.
Daarnaast formuleren studenten hun eigen onderzoeksvragen en houden een onderzoekslogboek bij, dat wekelijks geëvalueerd wordt. Zowel een eigen als collectief logboek wordt van meet af aan ontwikkeld, in het proces meegenomen en begeleid, en dient als belangrijke reflexieve bron voor individueel en gezamenlijk onderzoek en werk. De studenten tonen voorts een collaboratieve houding binnen hun onderzoek en de bereidheid om hun onderzoeksresultaten te delen en te ont-wikkelen tot een presentatie (relevant voor hun vakgebied), die de belichaming van hun onderzoek toont. Tenslotte werken de studenten aan een gezamenlijke publicatie, waarin hun bevindingen en resultaten worden getoond. Deze publicatie zal organisch bijgehouden worden op de website van ‘OVERGANGSZONE’, maar zal t.z.t. ook gebundeld worden in een papieren versie. Zo ontstaat er een ‘Living Archive’, waarmee we tevens de einddoelen van de module duidelijk willen maken. Studenten worden in het gehele proces begeleid door genoemde (gast)docenten en Krien Clevis. Eveneens worden er twee extra gastdocenten (Fine Arts, Design en Education) ingezet voor de onderwijs-begeleiding vanuit hun eigen afdeling. Krien Clevis is hoofdverantwoordelijke en hoofdonderwijs-begeleider voor het gehele onderzoek in situ. Zij doceert en begeleidt wekelijks alle kandidaten. Het eigen onderzoek en ontwikkelde werk worden tijdens de beoordeling van Blok 3 gepresenteerd in de vorm van een soort workshop/publieksmoment, georganiseerd door de studenten.
In deze onderzoeksmodule, die wordt aangeboden in 10 weken in periode 3 (februari – april, studie-jaar 2022-2023), staat de verbinding met de omgeving (in situ) centraal en in het bijzonder het ENCI-gebied. Dit bijzondere gebied vormt de basis voor nieuwe onderzoeksmethoden vanuit de kunsten, en in het bijzonder walking e.a. sensory methods om complexe, gelaagde landschappen (zoals het ENCI-gebied) te verkennen, in kaart te brengen en op te reflecteren. Het ENCI-gebied wordt getekend door een jarenlang transformatieproces, dat, geworteld in de geschiedenis – de mergel-afgraving en cement/klinkerproductie vanaf 1926 – het landschap drastisch veranderd heeft, maar paradoxalerwijs ook bijzonder wetenschappelijk onderzoek en natuurontwikkeling heeft opgeleverd. Dat heeft er onder andere toe geleid dat hier de laatste Mosasaurus ‘Lars’ en een bijzondere vlieg-soort ontdekt is, maar ook kunstenaars hebben de afgelopen jaar onderzoek gedaan in het gebied, zoals in het project ‘OVERGANGSZONE’. Nu de fabriek definitief is gesloten en het landschap tot nieuwe natuur is verklaard, ligt er een nieuwe uitdaging voor het gebied hoe dit verder te ontwik-kelen. Vele partijen hebben zich reeds over het ENCI-gebied gebogen, niet zelden heeft dit para-doxale situaties aan het daglicht gebracht, en tot op de dag van vandaag spelen hierbij veel verschil-lende belangen een rol. Deze partijen en belangen zijn voor het onderzoek echter van belang, en kunnen als ‘externe opdrachtgever’ of publiek een belangrijke rol spelen.
Het is de uitdrukkelijke bedoeling van deze module om geen enkel politiek spoor te betreden, maar het gebied bottum-up vanuit haar initiële kansen en mogelijkheden te onderzoeken. Daarvoor worden wandel- en zintuigelijke methoden ingezet om dit complex gelaagde landschap vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken, om het gebied in kaart te brengen, vragen te for-muleren en het gebied te activeren in het transformatieproces naar de toekomst. Deze trans-formaties bestrijken de volgende gebieden: 1. Ontwikkeling en Onderzoek, 2. Industrie en Mens, en 3. Natuur en Ecologie. Er wordt gebruikt gemaakt van diverse soorten kennisproducties, waaronder ook embodied en local knowledge. Daarbij wordt met partijen samengewerkt, die zowel eerder onderzoek in het gebied hebben gepleegd, als bijzondere artistieke en/of etnografische methoden hebben ontwikkeld om dit soort gebieden en onderwerpen te onderzoeken.
Studenten krijgen onderzoekskaders en -methoden aangereikt en worden gestimuleerd om zelf methoden te ontwikkelen en zelf hun onderzoekstraject te ontwikkelen. Van meet af aan worden studenten uitgedaagd om zelf onderzoek te doen en werk te maken, hetgeen ook begeleid wordt door een aantal (gast)docenten. Daarnaast worden bijna-wekelijkse wandelende collegereeksen (ENCI-WALKS) verzorgd door verschillende gastdocenten en deskundigen (wetenschap/ kunst/ design/educatie en stakeholders), die het gebied vanuit bovengenoemde perspectieven belichten.
Centraal staat een workshop op locatie georganiseerd door het kunstenaarsduo Esther Polak en Ivar van Bekkum, waarbij de ENCI-groeve als performatief object centraal staat. Studenten nemen hieraan actief deel en werken samen. Deze workshop staat tevens open voor andere studenten v.u. Zuyd tot een max. van 15 deelnemers.
Daarnaast formuleren studenten hun eigen onderzoeksvragen en houden een onderzoekslogboek bij, dat wekelijks geëvalueerd wordt. Zowel een eigen als collectief logboek wordt van meet af aan ontwikkeld, in het proces meegenomen en begeleid, en dient als belangrijke reflexieve bron voor individueel en gezamenlijk onderzoek en werk. De studenten tonen voorts een collaboratieve houding binnen hun onderzoek en de bereidheid om hun onderzoeksresultaten te delen en te ont-wikkelen tot een presentatie (relevant voor hun vakgebied), die de belichaming van hun onderzoek toont. Tenslotte werken de studenten aan een gezamenlijke publicatie, waarin hun bevindingen en resultaten worden getoond. Deze publicatie zal organisch bijgehouden worden op de website van ‘OVERGANGSZONE’, maar zal t.z.t. ook gebundeld worden in een papieren versie. Zo ontstaat er een ‘Living Archive’, waarmee we tevens de einddoelen van de module duidelijk willen maken. Studenten worden in het gehele proces begeleid door genoemde (gast)docenten en Krien Clevis. Eveneens worden er twee extra gastdocenten (Fine Arts, Design en Education) ingezet voor de onderwijs-begeleiding vanuit hun eigen afdeling. Krien Clevis is hoofdverantwoordelijke en hoofdonderwijs-begeleider voor het gehele onderzoek in situ. Zij doceert en begeleidt wekelijks alle kandidaten. Het eigen onderzoek en ontwikkelde werk worden tijdens de beoordeling van Blok 3 gepresenteerd in de vorm van een soort workshop/publieksmoment, georganiseerd door de studenten.
Werkvormen
1. Werkcolleges, wandelend research en presentaties van het onderzoek: het organiseren van
(twee)wekelijkse ENCI-WALKS over het onderwerp
2. Ontwikkelen van een eigen onderzoekstraject, dat voortkomt uit eigen vraagstelling, doen en maken
3. Reflectiegesprekken en persoonlijke onderwijsbegeleiding (ter plekke en online): Krien Clevis (Artistic Research, hoofdverantwoordelijke) e.a. Wekelijkse evaluatie onderzoekslogboek
4. Centrale workshop in het ENCI-gebied, waar studenten actief aan deelnemen
5. Presentatie van het eigen onderzoek en werk in een daarbij adequate vorm
6. Documentatie eigen onderzoekslogboek en op de website
Ad 1: Collegereeks/ENCI-WALKS waarbij het ENCI-gebied als basis dient voor nieuwe onderzoeks- methoden vanuit de kunsten, en in het bijzonder walking e.a. sensory methods om complexe, gelaagde landschappen (zoals het ENCI-gebied) te verkennen, in kaart te brengen en op te reflecteren. Met o.a: Froukje de Boer (kunstenaar, MA Cartographies of the Vanishing Now, Den Bosch), Dr. Riyan van den Born (UD Socio-ecologische interacties en mens-natuurrelaties, Radboud Universiteit Nijmegen; Directeur van het Centre Connecting Humans and Nature), Prof.dr. Ernst Homburg (emeritus hoogleraar geschiedenis van wetenschap en techniek, Universiteit Maastricht), dr. John Jagt (paleontoloog en conservator Natuurhistorisch Museum Maastricht), Dr. Joep Orbons (archeoloog kalkgroeves Z.-Limburg), Dr. Wim Peumans (schrijver/antropoloog), Joep Vossebeld (curator/schrijver/kunstenaar en artistiek leider Odapark, Venray), Dr. Roy Erkens (bioloog) en Dr. John Sloggett (botanist) van de Universiteit Maastricht en Natuurmonumenten. Onder begeleiding van Martine de Rooij (onderzoeker/coach, etnografische methoden), dr. Marike Hoekstra (onderzoeker kunsteducatie), dr. Krien Clevis (kunstenaar/ onderzoeker/curator) en met medewerking van het Lectoraat What Art knows (http://lectoraataok.nl/english/ , Maastricht Institute of Arts).
Ad 2: Het zelf op pad en op zoek gaan, zelf actief onderzoek te doen en van meet af aan ook al meteen werk te ontwikkelen heeft hoogste prioriteit naast het aanbod van walks en workshops. Juist door zelf te doen en maken/uit te proberen/te experimenteren, wordt een actieve en reflexieve houding van meet af aan gecreëerd en draagt bij aan positieve ontwikkeling (individueel en groep).
Ad 3: Onderwijs/Reflectiegesprekken docenten:
Martine de Rooij (onderzoeker/coach, etnografische methoden),
Dr. Marike Hoekstra (educatie/onderzoek),
Dr. Krien Clevis (hoofdverantwoordelijke ARiS, interdisciplinair onderzoek).
Onderzoekslogboeken, zowel individueel als collectief worden wekelijks geëvalueerd. Elke maandag wordt voorafgaande aan de walk het collectief onderzoekslogboek geëvalueerd. Na de walks wordt met de studenten zowel in groepsverband als individueel hun ervaringen besproken. Op de maandagen dat er geen walks plaatsvinden worden de studenten begeleid op de academie/in hun atelier.
Ad. 4: Centrale Workshop o.l.v. het kunstenaarsduo Esther Polak en Ivar van Bekkum, waarbij de ENCI-groeve als performatief object centraal staat. In deze 3-daagse workshop onderzoeken en proberen studenten uit op welke manieren ze het landschap, in dit geval de Overgangszone in de ENCI-groeve, kunnen benaderen vanuit beweging. Daarna kijken zij met welke performatieve handeling zij samen met het landschap een nieuwe realiteit kunnen creëren. Studenten nemen actief deel aan deze workshop. Deze workshop staat tevens open voor andere studenten v.u. Zuyd tot een max. van 15 deelnemers.
Ad 5: Tijdens de beoordeling van de module presenteren de studenten het eigen onderzoek en werk, dat zij tijdens de minor ontwikkeld hebben. De presentatie vindt in een adequate vorm plaats, die past bij de interesse en werkveld van de student (presentatie, performance, workshop, etc.).
Ad 6: De studenten dienen hun eigen onderzoekstraject goed te documenteren, door wekelijks een logboek bij te houden in woord en beeld. Daarnaast wordt er gewerkt aan een collectief onderzoekslogboek, waarin gezamenlijke vraagstellingen staan en blijk geeft van een reflexieve groepsgeest. De onderzoeksresultaten en het gezamenlijke logboek worden gepubliceerd op de website.
N.B. de studenten volgen in principe praktisch elke week (8 weken) 1 à 2 walks van 1 of 2 verschillende gastdocenten (vastgesteld op 1 dag) = 3 u. + 1 u. voor- en 1 u. nabespreking (KC) = 5 u. per student/week. Voorts participeren de studenten drie dagen in de centrale workshop = max. 24 u/ periode. Tenslotte hebben de studenten onderwijsbegeleiding van Krien Clevis (aangevuld door de twee vaste gastdocenten) = 30 min. per student/week, en 1 maandag in de week dat er geen walks plaatsvinden. Gedurende twee momenten, week 11 en 17, vinden presentaties van de studenten plaats, waar zij feedback op krijgen. Totale studentenuren = max. 14u/week. De module is zo ingericht dat de studenten maximaal de tijd hebben om hun eigen onderzoek en werk te ontwikkelen en uit te voeren
2. Ontwikkelen van een eigen onderzoekstraject, dat voortkomt uit eigen vraagstelling, doen en maken
3. Reflectiegesprekken en persoonlijke onderwijsbegeleiding (ter plekke en online): Krien Clevis (Artistic Research, hoofdverantwoordelijke) e.a. Wekelijkse evaluatie onderzoekslogboek
4. Centrale workshop in het ENCI-gebied, waar studenten actief aan deelnemen
5. Presentatie van het eigen onderzoek en werk in een daarbij adequate vorm
6. Documentatie eigen onderzoekslogboek en op de website
Ad 1: Collegereeks/ENCI-WALKS waarbij het ENCI-gebied als basis dient voor nieuwe onderzoeks- methoden vanuit de kunsten, en in het bijzonder walking e.a. sensory methods om complexe, gelaagde landschappen (zoals het ENCI-gebied) te verkennen, in kaart te brengen en op te reflecteren. Met o.a: Froukje de Boer (kunstenaar, MA Cartographies of the Vanishing Now, Den Bosch), Dr. Riyan van den Born (UD Socio-ecologische interacties en mens-natuurrelaties, Radboud Universiteit Nijmegen; Directeur van het Centre Connecting Humans and Nature), Prof.dr. Ernst Homburg (emeritus hoogleraar geschiedenis van wetenschap en techniek, Universiteit Maastricht), dr. John Jagt (paleontoloog en conservator Natuurhistorisch Museum Maastricht), Dr. Joep Orbons (archeoloog kalkgroeves Z.-Limburg), Dr. Wim Peumans (schrijver/antropoloog), Joep Vossebeld (curator/schrijver/kunstenaar en artistiek leider Odapark, Venray), Dr. Roy Erkens (bioloog) en Dr. John Sloggett (botanist) van de Universiteit Maastricht en Natuurmonumenten. Onder begeleiding van Martine de Rooij (onderzoeker/coach, etnografische methoden), dr. Marike Hoekstra (onderzoeker kunsteducatie), dr. Krien Clevis (kunstenaar/ onderzoeker/curator) en met medewerking van het Lectoraat What Art knows (http://lectoraataok.nl/english/ , Maastricht Institute of Arts).
Ad 2: Het zelf op pad en op zoek gaan, zelf actief onderzoek te doen en van meet af aan ook al meteen werk te ontwikkelen heeft hoogste prioriteit naast het aanbod van walks en workshops. Juist door zelf te doen en maken/uit te proberen/te experimenteren, wordt een actieve en reflexieve houding van meet af aan gecreëerd en draagt bij aan positieve ontwikkeling (individueel en groep).
Ad 3: Onderwijs/Reflectiegesprekken docenten:
Martine de Rooij (onderzoeker/coach, etnografische methoden),
Dr. Marike Hoekstra (educatie/onderzoek),
Dr. Krien Clevis (hoofdverantwoordelijke ARiS, interdisciplinair onderzoek).
Onderzoekslogboeken, zowel individueel als collectief worden wekelijks geëvalueerd. Elke maandag wordt voorafgaande aan de walk het collectief onderzoekslogboek geëvalueerd. Na de walks wordt met de studenten zowel in groepsverband als individueel hun ervaringen besproken. Op de maandagen dat er geen walks plaatsvinden worden de studenten begeleid op de academie/in hun atelier.
Ad. 4: Centrale Workshop o.l.v. het kunstenaarsduo Esther Polak en Ivar van Bekkum, waarbij de ENCI-groeve als performatief object centraal staat. In deze 3-daagse workshop onderzoeken en proberen studenten uit op welke manieren ze het landschap, in dit geval de Overgangszone in de ENCI-groeve, kunnen benaderen vanuit beweging. Daarna kijken zij met welke performatieve handeling zij samen met het landschap een nieuwe realiteit kunnen creëren. Studenten nemen actief deel aan deze workshop. Deze workshop staat tevens open voor andere studenten v.u. Zuyd tot een max. van 15 deelnemers.
Ad 5: Tijdens de beoordeling van de module presenteren de studenten het eigen onderzoek en werk, dat zij tijdens de minor ontwikkeld hebben. De presentatie vindt in een adequate vorm plaats, die past bij de interesse en werkveld van de student (presentatie, performance, workshop, etc.).
Ad 6: De studenten dienen hun eigen onderzoekstraject goed te documenteren, door wekelijks een logboek bij te houden in woord en beeld. Daarnaast wordt er gewerkt aan een collectief onderzoekslogboek, waarin gezamenlijke vraagstellingen staan en blijk geeft van een reflexieve groepsgeest. De onderzoeksresultaten en het gezamenlijke logboek worden gepubliceerd op de website.
N.B. de studenten volgen in principe praktisch elke week (8 weken) 1 à 2 walks van 1 of 2 verschillende gastdocenten (vastgesteld op 1 dag) = 3 u. + 1 u. voor- en 1 u. nabespreking (KC) = 5 u. per student/week. Voorts participeren de studenten drie dagen in de centrale workshop = max. 24 u/ periode. Tenslotte hebben de studenten onderwijsbegeleiding van Krien Clevis (aangevuld door de twee vaste gastdocenten) = 30 min. per student/week, en 1 maandag in de week dat er geen walks plaatsvinden. Gedurende twee momenten, week 11 en 17, vinden presentaties van de studenten plaats, waar zij feedback op krijgen. Totale studentenuren = max. 14u/week. De module is zo ingericht dat de studenten maximaal de tijd hebben om hun eigen onderzoek en werk te ontwikkelen en uit te voeren
Programma 2023-2024
De samenwerking met Natuurmonumenten is evident, aangezien zij vanaf februari 2023 het gebied
beheren. Samenwerking blijft beperkt tot openstelling bij de walks van John Jagt (Natuurhistorisch
Museum) en de Universiteit Maastricht en wordt gecombineerd met een korte introductie door
Natuurmonumenten. Als tegenprestatie vraagt NM deelname van de studenten aan de jaarlijkse
‘Lammetjesdagen’ (9, 10, 16 en 17 maart).
Verder is het evident dat we deze onderzoeksmodule in samenwerking doen van het Lectoraat AOK en haar gedachtegoed over onderzoek uitdragen. Dat doen we door in nauw overleg met hen te opereren en eventueel door docenten, actief in het lectoraat, in ons team op te nemen.
Tevens draagt iArts (interdisciplinary Arts, https://www.zuyd.nl/en/programmes/interdisciplinary- arts) bij aan het programma en biedt de module aan als een van hun SPECTRUM-projecten. Dat zou kunnen inhouden dat de walks Engelstalig worden, indien hier buitenlandse studenten aan deelnemen.
Voorlopig programma 2023-2024 ARiS
Verder is het evident dat we deze onderzoeksmodule in samenwerking doen van het Lectoraat AOK en haar gedachtegoed over onderzoek uitdragen. Dat doen we door in nauw overleg met hen te opereren en eventueel door docenten, actief in het lectoraat, in ons team op te nemen.
Tevens draagt iArts (interdisciplinary Arts, https://www.zuyd.nl/en/programmes/interdisciplinary- arts) bij aan het programma en biedt de module aan als een van hun SPECTRUM-projecten. Dat zou kunnen inhouden dat de walks Engelstalig worden, indien hier buitenlandse studenten aan deelnemen.
Voorlopig programma 2023-2024 ARiS
1. | Week 8: maandag 19 februari: thema 1: Ontwikkeling en Onderzoek. Introductie Artistiek Onderzoek in Situ en ENCI-walk: Krien Clevis, workshop walking e.a. sensory methods (van 13.00 tot max. 17.00 u.), |
2. | Week 9: maandag 26 februari: thema 3: Natuur en Ecologie. Talk en walk: Helen Verploegen & Inge Dekker en Kim Gromoll. Voorbespreking: 12.30-13.00 u. -> 13.00 u. walk -> 17.00 u. (incl. nabespreking), Dinsdag 27 februari: vervolg thema 1: Methods-class o.l.v. Martine de Rooij en Remy Kroese (van 13.00 tot 17.00. Locatie: Herdenkingsplein, lokaal volgt). |
3. | Week 10: maandag 4 maart: thema 2: Industrie en Mens. Walk: Ernst Homburg en Froukje de Boer. Voorbespreking: 12.30-13.00 u. -> 13.00 u. walk -> 17.00 u. (incl. nabespreking), |
4. | Week 11: maandag 11 t/m woensdag 13 maart: 3-daagse Centrale Workshop o.l.v. Esther Polak en Ivar en Ivar van Bekkum (10.00 – 17.00 u. Exacte tijden en programma volgt). |
5. | Week 12: maandag 18 maart: voorbespreking: 12.30-13.00 u. -> John Jagt: 13.00 u. walk direct op locatie |
6. | Week 13: maandag 25 maart: walk: Joep Orbons en Joep Vossebeld. Voorbespreking: 12.30-13.00 u. -> 13.00 u. walk direct op locatie |
7. | Week 14: maandag 1 april: (2de Paasdag) vrije ruimte studenten (geen begeleiding) |
8. | Week 15: maandag 8 (of maandag 15) april: walk: Natuur en Ecologie, Jessica Nelson and Phil Klash, Universiteit Maastricht. Voorbespreking: 12.30-13.00 u. -> 13.00 u. walk direct op locatie * |
9. | Week 16: maandag 15 april: vrije ruimte studenten en begeleiding (op maandagmiddag ABK) |
10. | Week 17: maandag 22 of dinsdag 23 april (O.V.): Studentenpresentatie: Eigen Onderzoeksvoorstel (Beoordeling) |
* Afhankelijk van het weer, valt de workshop in week 15 of 16. ENCI-walkers worden later toegevoegd.
** De Walks vinden in principe het ENCI-gebied plaats en starten met een voorbespreking en eindigen met een nabespreking. Tijdstip van 12.30 – 17.00 u. (12.30 – 13.00 u. voorbespreking/ 13.00 – 17.00 u. walk incl. nabespreking). Alle walks starten vanaf het Chalet d’n Observant. M.u.v. van begeleiding op de academie. Sommige walks gaan gepaard met PPT presentaties of filmvertoningen. Deze worden ook vertoond in het Chalet d’n Observant: https://www.chaletobservant.nl/route Zie voor de minor: https://overgangszone.nl/minor/ en voor eerder onderzoek in het ENCI-gebied: https://overgangszone.nl/
Aanmelding
De keuzemodule staat in de Dropboxomgeving van Fine Arts als die van de Maastricht Institute of Arts: brede minorenmap. Het betreft een opleidingsmodule en heeft geen eigen cursuscode. Het wordt dit studiejaar nog niet aangeboden als een officiële minor, maar kent wel de officiële EC’s.
Het inschrijven hiervoor gaat dus als volgt:
1) schriftelijk (incl. motivatiebrief van max. 500 w.) bij Krien Clevis en Chequita Nahar (chequita.nahar@zuyd.nl),
2) de student moet zich inschrijven op de cursuscode ‘Eigen Voorstel’ van KO3: Z-EV-ZM003-16 en ev. blok 4 (Extended minor): KO 4/blok 4 = cursuscode Z-EV-ZM004-16)
3) de student vraagt toestemming aan de examencommissie om de module te mogen volgen (formaliteit bij alle inschrijvingen via cursuscodes ‘Eigen Voorstel’).
4) een en ander dient ingevuld te worden in het Formulier Vrije Minor. Na het doorlopen en voltooien van deze drie stappen is een student correct ingeschreven voor deze module. Dit alles moet voltooid zijn vóór 14 november 2022, want dit is de deadline voor de vrije profileringsruimte van blok 3.
5) studenten van andere academies en instituties (ook buiten Nederland) richten zich direct tot Chequita Nahar (chequita.nahar@zuyd.nl ) en Nienke Kordenoordt (nienke.kordenoordt@zuyd.nl).
Bronnen
ENCI-terrein Maastricht : uitzonderlijk cultuurhistorisch belang | Nieuwsbericht | College van Rijksadviseurs
Fabriekscomplex Eerste Nederlandse Cement Industrie te Maastricht - CRIMSON Historians and Urbanists (crimsonweb.org)
https://l-r-e.nl/participatiebijeenkomst/
https://www.enci-gebied.nl/
https://overgangszone.nl/kunst-onderzoek/
https://overgangszone.nl/artistic-research-in-situ/
https://walkingseminar.org/wp-content/uploads/2020/05/wandelkrant-def-screen.pdf
https://www.reinwardt.ahk.nl/lectoraat-cultureel-erfgoed/emotienetwerken/
https://www.reinwardt.ahk.nl/en/research-group-cultural-heritage/emotion-networking/
Voorafgaande en opvolgend de diverse ENCI-walks worden er relevante artikelen met studenten gedeeld.
Contact: Krien Clevis: krien.clevis@zuyd.nl / 06-53938283
** De Walks vinden in principe het ENCI-gebied plaats en starten met een voorbespreking en eindigen met een nabespreking. Tijdstip van 12.30 – 17.00 u. (12.30 – 13.00 u. voorbespreking/ 13.00 – 17.00 u. walk incl. nabespreking). Alle walks starten vanaf het Chalet d’n Observant. M.u.v. van begeleiding op de academie. Sommige walks gaan gepaard met PPT presentaties of filmvertoningen. Deze worden ook vertoond in het Chalet d’n Observant: https://www.chaletobservant.nl/route Zie voor de minor: https://overgangszone.nl/minor/ en voor eerder onderzoek in het ENCI-gebied: https://overgangszone.nl/
Aanmelding
De keuzemodule staat in de Dropboxomgeving van Fine Arts als die van de Maastricht Institute of Arts: brede minorenmap. Het betreft een opleidingsmodule en heeft geen eigen cursuscode. Het wordt dit studiejaar nog niet aangeboden als een officiële minor, maar kent wel de officiële EC’s.
Het inschrijven hiervoor gaat dus als volgt:
1) schriftelijk (incl. motivatiebrief van max. 500 w.) bij Krien Clevis en Chequita Nahar (chequita.nahar@zuyd.nl),
2) de student moet zich inschrijven op de cursuscode ‘Eigen Voorstel’ van KO3: Z-EV-ZM003-16 en ev. blok 4 (Extended minor): KO 4/blok 4 = cursuscode Z-EV-ZM004-16)
3) de student vraagt toestemming aan de examencommissie om de module te mogen volgen (formaliteit bij alle inschrijvingen via cursuscodes ‘Eigen Voorstel’).
4) een en ander dient ingevuld te worden in het Formulier Vrije Minor. Na het doorlopen en voltooien van deze drie stappen is een student correct ingeschreven voor deze module. Dit alles moet voltooid zijn vóór 14 november 2022, want dit is de deadline voor de vrije profileringsruimte van blok 3.
5) studenten van andere academies en instituties (ook buiten Nederland) richten zich direct tot Chequita Nahar (chequita.nahar@zuyd.nl ) en Nienke Kordenoordt (nienke.kordenoordt@zuyd.nl).
Bronnen
ENCI-terrein Maastricht : uitzonderlijk cultuurhistorisch belang | Nieuwsbericht | College van Rijksadviseurs
Fabriekscomplex Eerste Nederlandse Cement Industrie te Maastricht - CRIMSON Historians and Urbanists (crimsonweb.org)
https://l-r-e.nl/participatiebijeenkomst/
https://www.enci-gebied.nl/
https://overgangszone.nl/kunst-onderzoek/
https://overgangszone.nl/artistic-research-in-situ/
https://walkingseminar.org/wp-content/uploads/2020/05/wandelkrant-def-screen.pdf
https://www.reinwardt.ahk.nl/lectoraat-cultureel-erfgoed/emotienetwerken/
https://www.reinwardt.ahk.nl/en/research-group-cultural-heritage/emotion-networking/
Voorafgaande en opvolgend de diverse ENCI-walks worden er relevante artikelen met studenten gedeeld.
Contact: Krien Clevis: krien.clevis@zuyd.nl / 06-53938283
Living Archive 2024
Docenten 2024
Martine de Rooij
Martine de Rooij – Een papieren vliegtuigje, door haar gevouwen van haar onderzoeksartikel, vlak voordat deze het raam uitvliegt. Zij volgde nauwgezette vouwinstructies op de website van amazingpaperairplanes.com. Het vliegtuigje is gebaseerd op een water-amfibie- model ter bestrijding van bosbranden.
Martine de Rooij is antropoloog van de wetenschap. Ze behaalde een master aan de Universiteit van Amsterdam (2012) met een etnografisch onderzoek naar tijd en identiteit binnen een archeologische opgraving in Vlaardingen. De opgraving kwam internationaal in de belangstelling te staan vanwege een genetische match tussen het fossiel-DNA van een opgegraven skelet en het levende-DNA van een hedendaagse man uit Rotterdam. Deze Rotterdammer werd bestempeld als Oer-Vlaardinger. De Rooij onderzocht het maakproces van dit wonderbaarlijke personage. Eerder behaalde De Rooij een bachelor in de sociologie (UvA) en een propedeuse als docent beeldende kunst en vormgeving (Fontys). Ze werkte van 2010 tot 2016 bij de afdeling antropologie van de Universiteit van Amsterdam. Van 2015 tot 2021 was ze verbonden aan het Lectoraat ‘What Art Knows’ (voorheen: Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (ZUYD). Daarnaast doceerde ze artistieke onderzoeks-vaardigheden aan het Maastricht Institute of Arts and Design (FADE). Haar kennis ligt op het gebied van de etnografie, antropologisch veldwerk, zintuigen en notatie, en de kruisbestuiving van academische en artistieke methoden van onderzoek.
Remy Kroese
Remy Kroese (Heerlen, 1981) is opgeleid tot Lecturer in the Arts (Ba), Interior Architect (Ma) en Architect (Ma) en werkte voor verschillende architectuur- en ontwerpbureaus voordat hij samen met Marlies Vermeulen in 2014 Dear Hunter oprichtte. Als grondlegger van de discipline ‘cartopologie’ brengt Dear Hunter (het gebruik van) publieke ruimte in kaart vanuit het oogpunt van de gebruiker, waarbij gebruik wordt gemaakt van etnografische en antropologische methoden en wat resulteert in cartopologische kaarten. Naast het praktiseren van cartopologie, voornamelijk in opdracht van steden en overheden in heel Europa, is hij docent onderzoek aan het Maastricht Institute of Arts. In zijn onderwijs ligt de focus op elementen uit zijn praktijk: het aanbieden van- en oefenen met- methoden om een specifieke (project)locatie beter te begrijpen en in kaart te brengen. Hij heeft diverse artikelen gepubliceerd op Archined, platform voor architectuur en design en is gastdocent en jurylid aan verschillende universiteiten in Nederland, Duitsland en België, op dit moment de FH Aachen (D) en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
Krien Clevis
Krien Clevis (1960) is beeldend kunstenaar/curator/onderzoeker (PhD), en werkt aan long term projecten in Rome en Nederland. Voor haar PhD (LOCVS, 2013) deed zij onderzoek naar de notie en kwaliteit van ‘plaats’ – met name in de kracht van verandering – en zij confronteerde dit artistiek onderzoek met onder andere archeologische debatten over plaats. Haar onderzoek combineert historische/ archeologische, artistieke en persoonlijke exploraties van locaties met als doel om aan de opgediepte gelaagde betekenis van plaatsen, een nieuwe, artistieke betekenis toe te voegen. In het kader van haar Postdoc aan het Lectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (AOK) heeft zij het concept ‘OVERGANGSZONE’ (2016-2021) ontwikkeld, een interdisciplinair onderzoeks-project waar kunstenaars samenwerken met stakeholders en betrokken partijen in het ENCI-gebied in Maastricht in transformatie (http://overgangszone.nl/ ). In Rome deed zij jarenlang onderzoek naar de standpunten van historische beeldmakers op Mijl V en VI van de Via Appia Antica. Dat resulteerde in het project REVISITED Via Appia (2022, Museum het Valkhof, Nijmegen) in samen-werking met archeologen, 3D-dataspecialisten en software ontwikkelaars (https://revisited-via-appia.nl/). Vervolgens werkte zij als curator aan een nieuw onderzoeksproject aan de Via Appia: Exploded View, dat zij heeft ontwikkeld in samenwerking met het Interfacultaire Research Instituut CLUE+/VU en heeft uitgevoerd in Rome (2019) en Amsterdam (2022, Arti et Amiciae). Krien Clevis is als docent betrokken bij het Maastricht Institute of the Arts, waar zij Artistic Research doceert, in welke hoedanigheid zij de minor Artistic Research in Situ heeft ontwikkeld (ARiS: https://overgangszone.nl/artistic-research-in-situ/ ). Zie verder: http://krienclevis.com/
Bio ENCI-walkers ARiS 2024
Ernst Homburg
Ernst Homburg (1952) studeerde scheikunde in Amsterdam en promoveerde in de geschiedenis in Nijmegen. Van 2002 tot zijn pensioen in 2018 was hij hoogleraar geschiedenis van wetenschap en techniek aan de Universiteit Maastricht. Van 2009 tot 2013 deed hij met studenten Cultuur-wetenschappen een onderzoeksproject over de Sint Pietersberg en de ENCI. Daarnaast was hij vanaf 2012 voorzitter van de Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg en momenteel voorzitter van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL), in welke hoedanigheid hij zich ook met de ENCI bezighoudt. https://nl.wikipedia.org/wiki/Ernst_Homburg
Froukje de Boer
Froukje de Boer (1994) werkt als kuntenaar/onderzoeker met gesloten systemen als structuren. Ze bouwt installaties waarin bevraagd wordt of materiaal op zichzelf kan staan. Met een achtergrond in theater-vormgeving behaalde ze in 2019 haar Bachelor in Fine Arts op de Kunstacademie te Maastricht. Froukje studeerde in juni 2022 af aan de Master Institute of Visual Cultures in Den Bosch. Hier volgde ze de opleiding Visual Arts and Post-Contemporary Practice. www.froukjedeboer.nl
Inge Dekker
Inge Dekker (1992) doet een PhD onderzoek aan het Radboud Universiteit’s Centre Connecting Humans and Nature in Nijmegen naar sociaalecologische interacties over de recente komst van bevers in het stroomgebied van de Dommel. Ze benadert dit fenomeen met cultureel antropologische en STS methoden. Na het uitsterven van bevers in dit gebied zo’n 300 jaar geleden, veranderen ze nu het landschap door het bouwen van dammen, graverij en het omknagen van bomen. Ze worden daarom gekoesterd als ‘ecosysteem ingenieurs’ en biodiversiteit herstellers. Tegelijkertijd ervaren lokale bewoners en landschapsmanagers deze beveractiviteiten als hinderlijk en zelfs een gevaar voor waterbeheer. Deze ambivalente verstrengelingen, die landschappen door geheel Europa aan het her bepalen zijn, geven ons de kans bestaande machtsdynamieken, waarde onderhandelingen en relaties die mensen met andere dieren hebben, beter te begrijpen. Haar analytische focus is gericht op hoe empathie, rivier beheer en sporen deze relaties bemiddelen.
Helen Verploegen
Helen Verploegen (1995) is promovendus aan het Radboud Universiteit’s Centre Connecting Humans and Nature in Nijmegen, waar ze onderzoek doet naar affectieve reacties (zoals rouw) op verlies van biodiversiteit. Specifiek is ze geïnteresseerd in de rol van digitale media in affectieve ervaringen en uitingen. Tijdens haar studie cultuurwetenschappen aan de Universiteit Maastricht ontwikkelde ze haar interesse in meer-dan-menselijke soorten en landschappen, met de Sint Pietersberg als inspirerende omgeving. https://www.ru.nl/cchn/research/current-research-projects/mourning-deserted-skies/
Kim Gromoll
Kim Gromoll (1994, Keulen) is een beeldend kunstenares gevestigd in Maastricht. Gromoll is gefascineerd door de vele lagen en aspecten waaruit onze existentie en de werkelijkheid bestaan en ze voelt zich aangetrokken tot de essentie en goddelijkheid van het leven. De onderliggende oorsprong van alles. Wat haar helpt deze essentie te verbinden en te onderzoeken zijn onderwerpen zoals schoonheid, tijd, licht, materie (de elementen) en liefde (emoties). In deze zoektocht naar het begrijpen van de wereld omarmt ze aspecten van het fysieke, wetenschappelijke, multidimensionale en spirituele. Door dit te doen wil Kim Gromoll mensen inspireren en een deur openen, die ons leidt naar zowel onze niet-fysieke als elementaire essentie en het vermogen om de grotere realiteit en geest waar te nemen die al het leven met elkaar verbindt.
John Jagt
John Jagt (1960) studeerde eerst Engelse taal- en letterkunde in Nijmegen, werkte daarna als vrijwilliger bij het Geologisch Bureau (Heerlen) en sinds 1991 als conservator paleontologie aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht. In 2000 promoveerde hij op een proefschrift over alle stekelhuidigen in het Laat-Krijt en vroeg-Paleogeen en wat er met die dieren gebeurde over de Krijt/Paleogeen-grens heen. Hij werkt momenteel aan diverse fossielgroepen, vaak met buitenlandse collega’s, en in hoofdzaak afkomstig van de voormalige ENCI-groeve. www.nhmmaastricht.nl
PolakVanBekkum
Het kunstenaarsduo PolakVanBekkum vertelt verhalen over hoe beweging het landschap creëert en laat zien hoe met kleine handelingen een landschap kan worden uitgedrukt. Hun werk is multi-disciplinair en is opgenomen in de collecties van Eyefilm, het Amsterdam Museum, Zentrum für Medienkunst, Latvia Museum of Art. https://www.polakvanbekkum.com/
Joep Orbons
Joep Orbons (1964) is als geboren Maastrichtenaar opgegroeid met mergelgroeven en andere onder-grondse zaken in het Mergelland. Voor anderen zijn deze ondergrondse stelsels donker, koud en eng, maar voor hem voelt het als thuis komen in een zeer vertrouwde omgeving. Joep heeft Technische natuurkunde en archeologie gestudeerd, waarbij hij de ondergrondse ruimtes als archeologische onderzoeksobjecten benaderd heeft en daar technische onderzoekstechnieken op loslaat. Voor zijn werk is Orbons beroepsarcheoloog, gespecialiseerd in archeologische dataverzameling, analyse, verwerking en visualisatie. Hij doceert dat vak aan Saxion University of Applied Sciences in Deventer. https://www.archeopro.nl/archeopro team.htm
Joep Vossebeld
Joep Vossebeld (1989) is curator, schrijver en kunstenaar. Als curator is hij verbonden aan het
Odapark, een centrum voor hedendaagse kunst in een natuurgebied in Venray. Tussen 2016 en 2019
was hij als gastcurator werkzaam voor het Bonnefantenmuseum Maastricht. Samen met Paula van
den Bosch ontwikkelde hij hier een tentoonstellingsmodel om de archieven van overleden
kunstenaars te activeren, vanuit het idee ‘Postume Samenwerking’. In 2021 werkte hij samen met
Fabian de Kloe aan de tentoonstelling ‘In Search of Sharawadgi: landscape works with Piet Oudolf &
LOLA’ voor Museum SCHUNCK in Heerlen. Joep is werkzaam als docent aan de Toneelacademie
Maastricht en schrijver voor het cultureel maandblad Zuiderlucht. Tussen 2016 en 2020 was hij gids
in de grottenstelsels van de Sint Pietersberg en als deelnemer verbonden aan ‘OVERGANGSZONE’.
http://joepvossebeld.com/
http://joepvossebeld.com/
Phil Klahs
Phil Klahs (1990) Phil is botanicus en docent bij het Maastricht Science Programme van de Universiteit Maastricht. Hij is geïnteresseerd in wiskunde, kunst en biologie en beschouwt planten als de meest elegante combinatie van deze passies. Zijn onderzoek maakt gebruik van veldwerk, natuurhistorische collecties, CAD-modellen en computationele vloeistofdynamische simulaties om de aerodynamica van windbestuiving te kwantificeren.
Bio Docenten 2023
Marike Hoekstra
Marike Hoekstra (1966) is kunstenaar, docent en onderzoeker. Ze studeerde kunsteducatie en
Russische letterkunde. Als onafhankelijk kunsteducator heeft ze ervaring met kunstprojecten,
wetenschappelijk onderzoek en lesgeven in hoger onderwijs. Marike is in 2018 gepromoveerd op een
onderzoek naar de betekenis van kunstenaardocenten voor een democratische pedagogische
praktijk en werkte als (gast)docent op verschillende hogescholen in Nederland. Voor haar promotie-
onderzoek maakte ze mede gebruik van artistieke onderzoeksmethodes. Sinds 2022 is ze artistiek
leider van Stichting de Resident en initiatiefnemer van Gastatelier de Vindplaats, waar jonge
kinderen en kunstenaars samen een artistieke gemeenschap vormen en een atelierruimte delen op
basis van gelijkwaardigheid. Als beeldend kunstenaar maakt ze tekeningen en installaties.
www.marikehoekstra.nl | www.stichtingderesident.nl
www.marikehoekstra.nl | www.stichtingderesident.nl
Martine de Rooij
Martine de Rooij – Een papieren vliegtuigje, door haar gevouwen van haar onderzoeksartikel, vlak voordat deze het raam uitvliegt. Zij volgde nauwgezette vouwinstructies op de website van amazingpaperairplanes.com. Het vliegtuigje is gebaseerd op een water-amfibie- model ter bestrijding van bosbranden.
Martine de Rooij is antropoloog van de wetenschap. Ze behaalde een master aan de Universiteit van
Amsterdam (2012) met een etnografisch onderzoek naar tijd en identiteit binnen een archeologische
opgraving in Vlaardingen. De opgraving kwam internationaal in de belangstelling te staan vanwege
een genetische match tussen het fossiel-DNA van een opgegraven skelet en het levende-DNA van
een hedendaagse man uit Rotterdam. Deze Rotterdammer werd bestempeld als Oer-Vlaardinger. De
Rooij onderzocht het maakproces van dit wonderbaarlijke personage. Eerder behaalde De Rooij een
bachelor in de sociologie (UvA) en een propedeuse als docent beeldende kunst en vormgeving
(Fontys). Ze werkte van 2010 tot 2016 bij de afdeling antropologie van de Universiteit van
Amsterdam. Van 2015 tot 2021 was ze verbonden aan het Lectoraat ‘What Art Knows’ (voorheen:
Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (ZUYD). Daarnaast doceerde ze artistieke onderzoeks-
vaardigheden aan het Maastricht Institute of Arts and Design (FADE). Haar kennis ligt op het gebied
van de etnografie, antropologisch veldwerk, zintuigen en notatie, en de kruisbestuiving van
academische en artistieke methoden van onderzoek.
Krien Clevis
Krien Clevis (1960) is beeldend kunstenaar/curator/onderzoeker (PhD), en werkt aan long term
projecten in Rome en Nederland. Voor haar PhD (LOCVS, 2013) deed zij onderzoek naar de notie en
kwaliteit van ‘plaats’ – met name in de kracht van verandering – en zij confronteerde dit artistiek
onderzoek met onder andere archeologische debatten over plaats. Haar onderzoek combineert
historische/ archeologische, artistieke en persoonlijke exploraties van locaties met als doel om aan
de opgediepte gelaagde betekenis van plaatsen, een nieuwe, artistieke betekenis toe te voegen. In
het kader van haar Postdoc aan het Lectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (AOK)
heeft zij het concept ‘OVERGANGSZONE’ (2016-2021) ontwikkeld, een interdisciplinair onderzoeks-
project waar kunstenaars samenwerken met stakeholders en betrokken partijen in het ENCI-gebied
in Maastricht in transformatie (http://overgangszone.nl/ ). In Rome deed zij jarenlang onderzoek
naar de standpunten van historische beeldmakers op Mijl V en VI van de Via Appia Antica. Dat
resulteerde in het project REVISITED Via Appia (2022, Museum het Valkhof, Nijmegen) in samen-
werking met archeologen, 3D-dataspecialisten en software ontwikkelaars (https://revisited-via-
appia.nl/). Vervolgens werkte zij als curator aan een nieuw onderzoeksproject aan de Via Appia:
Exploded View, dat zij heeft ontwikkeld in samenwerking met het Interfacultaire Research Instituut
CLUE+/VU en heeft uitgevoerd in Rome (2019) en Amsterdam (2022, Arti et Amiciae). Krien Clevis is
als docent betrokken bij het Maastricht Institute of the Arts, waar zij Artistic Research doceert, in
welke hoedanigheid zij de keuzemodule Artistic Research in Situ heeft ontwikkeld (ARiS:
https://overgangszone.nl/artistic-research-in-situ/ ). Zie verder: http://krienclevis.com/
Bio's ENCI-walkers 2023
Ernst Homburg
Ernst Homburg (1952) studeerde scheikunde in Amsterdam en promoveerde in de geschiedenis in
Nijmegen. Van 2002 tot zijn pensioen in 2018 was hij hoogleraar geschiedenis van wetenschap
en techniek aan de Universiteit Maastricht. Van 2009 tot 2013 deed hij met studenten Cultuur-
wetenschappen een onderzoeksproject over de Sint Pietersberg en de ENCI. Daarnaast was hij
vanaf 2012 voorzitter van de Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg en momenteel voorzitter van
het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL), in welke hoedanigheid hij zich ook met de ENCI
bezighoudt.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ernst_Homburg
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ernst_Homburg
Froukje de Boer
Froukje de Boer (1994) werkt als kuntenaar/onderzoeker met gesloten systemen als structuren. Ze
bouwt installaties waarin bevraagd wordt of materiaal op zichzelf kan staan. Met een achtergrond in
theater-vormgeving behaalde ze in 2019 haar Bachelor in Fine Arts op de Kunstacademie te
Maastricht. Froukje studeerde in juni 2022 af aan de Master Institute of Visual Cultures in Den Bosch.
Hier volgde ze de opleiding Visual Arts and Post-Contemporary Practice.
www.froukjedeboer.nl
www.froukjedeboer.nl
Riyan van den Born
Riyan van den Born is associate professor Socio-Ecological interactions and studies human-nature
relation-ships and societal aspects of nature conservation and water management. Despite many
efforts, biodiversity is still declining. Successful nature conservation needs public support and
connectivity to nature and motivations to act for nature are crucial components for that. Recently,
Riyan has been working on an EU project investigating motivations to act for nature and national
projects into motivations of green volunteers, citizen scientists (biodiversity monitoring) and
ecological citizenship of youngsters. Since December 2018, she is director of the Centre for
Connecting Human and Nature. In this research centre, financed by several nature conservation
organisations in the Netherlands, research will focus on the role of childhood experiences for
engaged citizenship. https://www.ru.nl/cchn/about-cchn/contact/
Inge Dekker
Inge Dekker (1992) doet een PhD onderzoek naar sociaalecologische interacties over de recente
komst van bevers in het stroomgebied van de Dommel. Ze benadert dit fenomeen met cultureel
antropologische en STS methoden. Na het uitsterven van bevers in dit gebied zo’n 300 jaar geleden,
veranderen ze nu het landschap door het bouwen van dammen, graverij en het omknagen van
bomen. Ze worden daarom gekoesterd als ‘ecosysteem ingenieurs’ en biodiversiteit herstellers.
Tegelijkertijd ervaren lokale bewoners en landschapsmanagers deze beveractiviteiten als hinderlijk
en zelfs een gevaar voor waterbeheer. Deze ambivalente verstrengelingen, die landschappen door
geheel Europa aan het her bepalen zijn, geven ons de kans bestaande machtsdynamieken, waarde
onderhandelingen en relaties die mensen met andere dieren hebben, beter te begrijpen. Haar
analytische focus is gericht op hoe empathie, rivier beheer en sporen deze relaties bemiddelen.
Helen Verploegen en Riyan van den Born
Helen Verploegen (1995) is promovendus aan het Radboud Universiteit’s Centre Connecting Humans
and Nature in Nijmegen, waar ze onderzoek doet naar affectieve reacties (zoals rouw) op verlies van
biodiversiteit. Specifiek is ze geïnteresseerd in de rol van digitale media in affectieve ervaringen en
uitingen. Tijdens haar studie cultuurwetenschappen aan de Universiteit Maastricht ontwikkelde ze
haar interesse in meer-dan-menselijke soorten en landschappen, met de Sint Pietersberg als
inspirerende omgeving. https://www.ru.nl/cchn/research/current-research-projects/mourning-
deserted-skies/
Wim Peumans
Wim Peumans (1984) is schrijver en antropoloog. Hij behaalde een doctoraat in antropologie (KU
Leuven) en was verbonden aan de universiteiten van Kent (Canterbury) en Witwatersrand
(Johannesburg). Wim publiceerde een politieke biografie en twee bekroonde academische boeken
over seksualiteit, migratie en religie, waaronder ‘Queer Muslims in Europe’ (2018, Bloomsbury). In
2022 was hij de Vlaamse writer-in-residence bij de Jan van Eyck Academie. Momenteel werkt Wim
aan een literair non-fictieboek over de Maas. Hij woont in Kanne, de Belgische voortuin van
Maastricht.
https://wimpeumans.be/about/ | https://www.janvaneyck.nl/participants/wim- peumans?lang=nl
https://wimpeumans.be/about/ | https://www.janvaneyck.nl/participants/wim- peumans?lang=nl
John Jagt
John Jagt (1960) studeerde eerst Engelse taal- en letterkunde in Nijmegen, werkte daarna als vrijwilliger bij het Geologisch Bureau (Heerlen) en sinds 1991 als conservator paleontologie aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht. In 2000 promoveerde hij op een proefschrift over alle stekelhuidigen in het Laat-Krijt en vroeg-Paleogeen en wat er met die dieren gebeurde over de Krijt/Paleogeen-grens heen. Hij werkt momenteel aan diverse fossielgroepen, vaak met buitenlandse collega’s, en in hoofdzaak afkomstig van de voormalige ENCI-groeve.
www.nhmmaastricht.nl
www.nhmmaastricht.nl
Mirjam Sentler
Miriam Sentler (1994, DE, wonend en werkend in Nederland) is hedendaagse
kunstenaar en onderzoeker. Ze studeerde cum laude af van de master Artistic Research aan de
Universiteit van Amsterdam en de bachelor Fine Arts aan de kunstacademie Maastricht. In 2020
ontving ze de werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaanfonds. Sentler’s interdisciplinaire werk
behandelt de voortdurende verandering van (post)industriële landschappen, waarbij de nadruk ligt
op de culturele en ecologische erfenis van verschillende industrieën in tijden van de klimaatcrisis. In
haar praktijk houdt ze zich bezig met grote thema’s zoals plaatsgebondenheid en opoffering, en
gebruikt ze verschillende media om deze globale concepten in een lokale context zichtbaar te maken.
In één van haar performances reist bijvoorbeeld een visfossiel terug naar de onderwaterwereld van
de voormalige bruinkoolgroeve waarin het werd gevonden (Descent into the Future, 2020) en in een
ander werk worden miljoenen jaren oude fossiele zaden opnieuw gepland in het centrum van
Tegelen, waarbij er vragen over de erfenis van de lokale klei-industrie en de verstening van de stad
ontstonden (Swamp Palace, 2022). Via residenties en werkperiodes zoekt ze naar passende media
om verschillende fenomenen in veranderende landschappen te belichten. In het veld werkt ze samen
met wetenschappers en bewoners en leert ze steeds nieuwe vaardigheden die verband houden met
het landschap en de menselijke en niet-menselijke bewoners van het gebied.
www.miriamsentler.com
www.miriamsentler.com
Elena Khurtova
Elena Khurtova is een interdisciplinaire kunstenaar gevestigd in Amsterdam. Terwijl ze reflecteert op
de wisselwerking tussen kwetsbaarheid en veerkracht van menselijke en ecologische condities,
onderzoekt Khurtova in haar werk de overlappende concepten van zorg en controle. Ze werkt met
performatieve en sculpturale installaties, tekeningen en boeken, en brengt door het laten ontstaan
van poëtische relaties met verschillende materialen de vergankelijkheid tussen menselijke en niet-
menselijke entiteiten in kaart. Elena Khurtova ontving de Proven Talent Grant van het Mondriaan
Fonds, de artistieke onderzoeksbeurs van de Gerrit Rietveld Academie en heeft internationaal
geëxposeerd, met instellingen als 3bisF Contemporary Art Centre met Manifesta 13, Arti & Amicitiae,
NL, Looiersgracht 60, NL, Kunsthalle Lottozero, IT en Korean Ceramic Biennale. Naast haar
kunstenaarspraktijk geeft ze les aan het Art and Research programma van de Gerrit Rietveld
Academie /UvA en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag, NL.
https://www.elenakhurtova.com/projects-3/
https://www.elenakhurtova.com/projects-3/
Joep Orbons
Joep Orbons (1964) is als geboren Maastrichtenaar opgegroeid met mergelgroeven en andere onder-
grondse zaken in het Mergelland. Voor anderen zijn deze ondergrondse stelsels donker, koud en eng,
maar voor hem voelt het als thuis komen in een zeer vertrouwde omgeving. Joep heeft Technische
natuurkunde en archeologie gestudeerd, waarbij hij de ondergrondse ruimtes als archeologische
onderzoeksobjecten benaderd heeft en daar technische onderzoekstechnieken op loslaat. Voor zijn
werk is Orbons beroepsarcheoloog, gespecialiseerd in archeologische dataverzameling, analyse,
verwerking en visualisatie. Hij doceert dat vak aan Saxion University of Applied Sciences in Deventer.
https://www.archeopro.nl/archeopro team.htm
https://www.archeopro.nl/archeopro team.htm
Joep Vossebeld
Joep Vossebeld (1989) is curator, schrijver en kunstenaar. Als curator is hij verbonden aan het
Odapark, een centrum voor hedendaagse kunst in een natuurgebied in Venray. Tussen 2016 en 2019
was hij als gastcurator werkzaam voor het Bonnefantenmuseum Maastricht. Samen met Paula van
den Bosch ontwikkelde hij hier een tentoonstellingsmodel om de archieven van overleden
kunstenaars te activeren, vanuit het idee ‘Postume Samenwerking’. In 2021 werkte hij samen met
Fabian de Kloe aan de tentoonstelling ‘In Search of Sharawadgi: landscape works with Piet Oudolf &
LOLA’ voor Museum SCHUNCK in Heerlen. Joep is werkzaam als docent aan de Toneelacademie
Maastricht en schrijver voor het cultureel maandblad Zuiderlucht. Tussen 2016 en 2020 was hij gids
in de grottenstelsels van de Sint Pietersberg en als deelnemer verbonden aan ‘OVERGANGSZONE’.
http://joepvossebeld.com/
http://joepvossebeld.com/
Roy Erkens
Roy Erkens (1976) is Universitair Hoofddocent bij het Maastricht Science Programme van de
Universiteit Maastricht. Daar geeft hij onderwijs in evolutionaire plantenbiologie en biodiversiteit, in
het lab en in het veld. Hij wil graag begrijpen waar de enorme plantendiversiteit op aarde vandaan
komt. Daarom onderzoekt hij tropische bossen in Centraal- en Zuid-Amerika, de meest biodiverse
regio op aarde wat betreft planten. De afgelopen jaren is hij ook betrokken geraakt bij het
ontwikkelen van biodiversiteitsonderzoek in Limburg, bijvoorbeeld in het kader van het Grensmaas
project. Tot slot geeft hij regelmatig lezingen en workshops voor jong en oud, en is hij te gast op
radio en televisie om te praten over evolutie.
https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/roy.erkens | www.royerkens.nl
https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/roy.erkens | www.royerkens.nl
Jessica Nelson
Jessica Nelson (1991) is docent biologie aan het Maastricht Science Programme van de Universiteit
Maastricht, waar ze botanie en wetenschappelijke illustratie doceert. Haar onderzoek richt zich op
bryofyten (mossen en hun verwanten) en microben, zoals schimmels en bacteriën, die daarmee in
symbiose leven. Ze is gefascineerd door de complexiteit van gemeenschapsecologie en de grote
diversiteit aan planten en microben, en is gepassioneerd om dit te delen met studenten en het
publiek. Haar interesse ligt mede in het snijvlak van kunst en wetenschap.
https://sites.google.com/site/jessicanelsonbryos
Bio's ENCI-walkers 2022
Ernst Homburg
Ernst Homburg (1952) studeerde scheikunde in Amsterdam en promoveerde in de geschiedenis in Nijmegen. Van 2002 tot zijn pensioen in 2018 was hij hoogleraar geschiedenis van wetenschap en techniek aan de Universiteit Maastricht. Van 2009 tot 2013 deed hij met studenten Cultuur-wetenschappen een onderzoeksproject over de Sint Pietersberg en de ENCI. Daarnaast was hij vanaf 2012 voorzitter van de Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg, in welke hoedanigheid hij zich ook met de ENCI bezighield.
Froukje de Boer
Froukje de Boer (1994) werkt als maker met gesloten systemen als structuren. Ze bouwt installaties waarin bevraagd wordt of materiaal op zichzelf kan staan. Met een achtergrond in theater-vormgeving behaalde ze in 2019 haar Bachelor in Fine Arts op de Kunstacademie te Maastricht. Momenteel studeert ze in Den Bosch – Master Institute of Visual Cultures. Hier volgt ze de opleiding Visual Arts and Post-Contemporary Practice.
Eline Kersten
Eline Kersten (1994) studeerde in 2015 af van de Bachelor Fine Arts in Maastricht, en behaalde in 2017 een Master in Curating van Goldsmiths University in Londen. In haar artistieke praktijk navigeert Eline Kersten door verschillende voorstellingen van klimaatverandering. Welke ongelezen pagina’s van onze geschiedenis zullen voorgoed verdwijnen door smeltende gletsjers? Hoe verandert de taal die we aanwenden om een landschap te beschrijven, wanneer het landschap verandert? Samen met klimaatwetenschappers, historici en componisten zoekt zij manieren om met nieuwe ogen naar het landschap om ons heen te kijken. Door middel van films, prints en kunstenaarsboeken maakt zij deze verhalen over landschappen zichtbaar, en de wijze waarop ze historisch, ecologisch of politiek gekleurd zijn.
Emile Hermans
Emile Hermans (1988) studeerde aan de Maastricht Institute of Arts (BA Fine Arts) en behaalde zijn Master aan LUCA School of Arts Brussels in 2017. Sinds 2018 is hij lid van Nowhere Collective, waar-mee hij samen events en tentoonstellingen organiseert. Emile was van 2016 tot 2021 deelnemer van ‘OVERGANGSZONE’, waarvoor hij de film Amplifications produceerde. (Amplificatie is een onderdeel van Jung’s methode van droominterpretatie waarbij gebruik wordt gemaakt van mythische, historische en culturele parallellen om materiaal te verhelderen, te versterken en, als het ware, het volume hoger zetten van materiaal dat mogelijk onduidelijk, ijl en moeilijk aan te raken is. De film kan worden gezien als een reconstructie van een droom waarin het werk van Carl Jung en Robert Garcet tot vuursteen werd verenigd in de alchemistische oven die de Eben-Ezer toren is)
John Jagt
John Jagt (1960) studeerde eerst Engelse taal- en letterkunde in Nijmegen, werkte daarna als vrijwilliger bij het Geologisch Bureau (Heerlen) en sinds 1991 als conservator paleontologie aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht. In 2000 promoveerde hij op een proefschrift over alle stekelhuidigen in het Laat-Krijt en vroeg-Paleogeen en wat er met die dieren gebeurde over de Krijt/Paleogeen-grens heen. Hij werkt momenteel aan diverse fossielgroepen, vaak met buitenlandse collega’s, en in hoofdzaak afkomstig van de voormalige ENCI-groeve.
Mirjam Sentler
Miriam Sentler (1994) is beeldend kunstenaar en artistiek onderzoeker. Ze studeerde cum laude af aan de Universiteit van Amsterdam (MA Artistic Research, 2020) en de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht (BFA Fine Arts, 2016). In 2020 ontving ze de werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaanfonds. Sentler nam deel aan internationale tentoonstellingen, residenties en artistieke onderzoeksprojecten in o.a. Nederland, Italië, Duitsland, Schotland, Noorwegen en België.
Wouter Osterholt
Wouter Osterholt (1979) is een Nederlandse beeldend kunstenaar, werkzaam en woonachtig in Berlijn. Hij behaalde zijn Bachelor aan de Gerrit Rietveld Academie in 2001 (Vrije Richting). Zijn werk is plaats- en contextgebonden en manifesteert zich vaak in de publieke ruimte, langs de breuklijnen en breekpunten van ons (politieke) landschap waar sociale onrechtvaardigheid, conflicten of problemen aan het licht komen. De projecten zijn zo opgezet dat ze als een seismograaf de spanningen in het sociale veld in kaart kunnen brengen. Osterholt was artists-in-residence onder meer bij V&A Londen (UK), Townhouse Gallery in Caïro (EG), het MAK Center in Los Angeles (US), Capacete in Rio de Janeiro (BR), IASKA in Perth (AUS), en bij PIST in Istanbul (TR).
Aliki van der Kruijs
Aliki van der Kruijs (1984) is ontwerper en onderzoeker. Zij bevraagt en verbeeldt de relatie tussen mens, landschap, kleur en ruimte, met een sterke focus op het medium textiel. Na haar afstuderen aan het Sandberg Instituut in 2012 (MA Toegepaste Kunst bij de Dirty Art Department) begon zij haar eigen studio. Sindsdien heeft ze een rijke textuurdatabase opgebouwd van materiaal ontwikkeld vanuit haar grote interesse in het weer met zijn watercycli en atmosfeer en de verweringsprocessen op aarde. Aliki initieert vaak zelf onderzoeksprojecten en samenwerkingen, waarvan de resultaten in binnen- en buitenland getoond worden. In 2020-2021 was zij participant aan de Jan van Eyck Academie, een internationaal postacademisch instituut voor beeldende kunst, ontwerp en reflectie in Maastricht.
www.alikivanderkruijs.com | www.madebyrain.com | www.kadanskadans.com
www.alikivanderkruijs.com | www.madebyrain.com | www.kadanskadans.com
Joep Orbons
Joep Orbons (1964) is als geboren Maastrichtenaar opgegroeid met mergelgroeven en andere onder-grondse zaken in het Mergelland. Voor anderen zijn deze ondergrondse stelsels donker, koud en eng, maar voor hem voelt het als thuis komen in een zeer vertrouwde omgeving. Joep heeft Technische natuurkunde en archeologie gestudeerd, waarbij hij de ondergrondse ruimtes als archeologische onderzoeksobjecten benaderd heeft en daar technische onderzoekstechnieken op loslaat. Voor zijn werk is Orbons beroepsarcheoloog, gespecialiseerd in archeologische dataverzameling, analyse, verwerking en visualisatie.
Joep Vossebeld
Joep Vossebeld (1989) is curator, schrijver en kunstenaar. Als curator is hij verbonden aan Odapark, een centrum voor hedendaagse kunst in een natuurgebied in Venray. Tussen 2016 en 2019 was hij als gastcurator werkzaam voor het Bonnefantenmuseum Maastricht. Samen met Paula van den Bosch ontwikkelde hij hier een tentoonstellingsmodel om de archieven van overleden kunstenaars te activeren, vanuit het idee ‘Postume Samenwerking’. In 2021 werkte hij samen met Fabian de Kloe aan de tentoonstelling ‘In Search of Sharawadgi: landscape works with Piet Oudolf & LOLA’ voor Museum SCHUNCK in Heerlen. Joep is werkzaam als docent aan Toneelacademie Maastricht en schrijver voor het cultureel maandblad Zuiderlucht. Tussen 2016 en 2020 was hij gids in de grottenstelsels van de Sint Pietersberg en als deelnemer verbonden aan ‘OVERGANGSZONE’.