• English

  • Language

    • Nederlands
    • English

'PIONEERS'

Eerste ontmoetingen in kunst, natuur en archeologie rondom het ENCI-gebied

U bent van harte uitgenodigd voor de opening van de tentoonstelling ‘PIONEERS’ op vrijdag 1 september 17.30 u. in het RHCL/ het ‘Archief’ te Maastricht.

‘PIONEERS’ is een thematentoonstelling ter gelegenheid van de 23ste jaarvergadering van de EAA/ European Association of Archaeologists in Maastricht. De tentoonstelling handelt over de fascinatie voor ontdekken, opgraven en opnieuw laten zien van datgene wat verborgen is. De getoonde kunstwerken maken het verborgene tastbaar en ervaarbaar. De werken van de zeven pionierende kunstenaars zijn tot nu toe niet of nauwelijks aan het publiek getoond of zijn in de vergetelheid geraakt, soms ook letterlijk ondergronds bedolven geraakt, en als een archeologische schat opgegraven. Hierin tevens aandacht voor het inhoudelijk verwante project BERG/BEELD, dat de Jan van Eyck Academie eind jaren 1980 hoopte te realiseren. In samenwerking met het Historisch Centrum Limburg (RHCL), het Provinciehuis (Ad Himmelreich, conservator) en de Van Eyck Academie, Maastricht. Curator: Krien Clevis.
Locatie: RHCL/Regionaal Historisch Centrum Limburg, St. Pieterstraat 7, Maastricht.
Opening: Vrijdag 1 september 17.30 u, door Lita Wiggers (directeur RHCL), Gouverneur Theo Bovens en Lex ter Braak, directeur Van Eyck.
Geopend tijdens de openingsuren van het RHCL, toegang gratis, te bezichtigen tot en met 3 november.
Met: Kristina Benjocky, Krien Clevis, Jasper Coppes, Bart Lodewijks, Chaim van Luit, Astrid Mingels en Rod Summers.
Download hier de officiële uitnodiging
Download het volledige concept voor meer info
In deze speciale tentoonstelling worden werken van kunstenaars getoond, die in en rond de plateaus van het ENCI-gebied hebben rondgestruind en werkzaam zijn geweest. Het betreft kunstenaars die in het gebied de afgelopen jaren zelfstandig projecten gegenereerd hebben, alsmede kunstenaars die in de jaren 1970 en ‘80 het grotere gebied eromheen ontdekt hebben en op hun wijze in kaart hebben gebracht. Het zijn de kunstenaars die letterlijk en figuurlijk in het verborgene gewerkt hebben, en die de sensatie van het ontdekken van en het graven naar verborgen plaatsen gemeen hebben. Hierdoor verwerft zo'n locatie bijzondere betekenis. Het zijn de pioniers van het ENCI-gebied en de directe omgeving van de St. Pietersberg en Cannerberg; het is de eerste kennismaking van kunst met natuur, archeologie en erfgoed. Het zijn werken die tot nu toe niet of nauwelijks aan het publiek getoond zijn of in vergetelheid zijn geraakt, soms ook letterlijk ondergronds bedolven geraakt, en als een archeologische schat opgegraven. De in het project betrokken kunstenaars zijn tussen de 30 en 75 jaar. Deels zijn of waren zij verbonden aan de Van Eyck Academy, die overigens in 1988 een verwant project organiseerde onder de titel BERG/BEELD. Deze aspecten bieden een historisch perspectief op de ontmoetingen in kunst, natuur en archeologie in Maastricht en omgeving, en specifiek op het ENCI-gebied. De tentoonstelling is een parallelproject aan ‘OVERGANGSZONE’ en wordt in het kader van het EAA-congres georganiseerd.

Rod Summers

Rod Summers (Groot-Brittannië, 1943) studeerde in 1973 aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht en is sindsdien niet meer uit Nederland vertrokken. De aanleiding van Summers’ verblijf in Maastricht, waren zijn werkzaamheden onder de Cannerberg. “From September 1969 until May 1973 I was W1943100 Corporal Summers in charge of the Medical Centre of NATO J.O.C. in the sandstone tunnels of the Cannerberg just outside Maastricht. It was certainly the most boring period of my 13 years’ service in the Royal Air Force. In 2.5 years I had just 2 patients. I had nothing to do except keep the Medical Centre clean and have a monthly check of medicines and equipment to see if anything had passed its expiry date. The positive aspect is that, during my tour of duty in the Cannerberg, I fell in love with the city of Maastricht and, as soon as my service contract was completed, I returned here and have been here ever since.”

Summers is een conceptueel kunstenaar, een geluidskunstenaar en klankdichter, maar niet noodzakelijkerwijs in die volgorde. Hij wil voor deze tentoonstelling teruggaan naar deze verborgen episode in zijn verleden. De installatie, DESK & DUST, DARKNESS & DUTY, is een reflectie op zijn

www.vecworldservice.net

Jasper Coppes

Jasper Coppes: The Fox Legacy (2012), documentatie/documentation
Jasper Coppes: Flow Country (2017), film-still
In het werk van Jasper Coppes (Nederland, 1983) staat de transformatie van ruimtes centraal. Met subtiele ingrepen bevraagt hij de definitie en functie van zowel gebouwde als landschappelijke locaties. Vertrekkend vanuit actief veldonderzoek verkent Coppes de materiële en immateriële condities die deze gebieden vormgeven. Grootschalige architectonische installaties, sculpturen, films en teksten zijn vaak het resultaat.

In 2012 ontwikkelde Coppes voor de Jan van Eyck het werk The Fox’s Legacy. Daarin werd een sculpturale archeologische vondst gedocumenteerd in de ENCI-groeve. Aan de hand van fotomateriaal en artefacten wil Coppes de opgraving (opnieuw) in scène zetten. Naast deze poging tot geschiedvervalsing, die deels is opgedragen aan de Japanse meestervervalser Shinichi Fujimura, presenteert Coppes de film Flow Country (2016). In plaats van een observant van een ver verleden, wordt de archeoloog in dit apocalyptisch landschap een actieve producent van toekomstige historisch lagen.

www.jaspercoppes.com

Chaim van Luit

Chaim van Luit: Voyage Souterrain (2014), film-stills
Chaim van Luit (Nederland, 1985) documenteert zijn zoektochten naar geheime ingangen en verborgen grottenstelsels nauwkeurig. Zijn veldwerk is het kunstwerk. Zijn film Voyage Souterrain (2014) geeft een inkijk in een lopend onderzoek naar de ondergrondse systemen in het zuiden van Limburg en België, die van Luit samen met historicus Fabian de Kloe (1982) uitvoert. De titel is geïnspireerd op het boek Voyage Souterrain, ou Description du Plateau de Saint-Pierre de Maestricht (1821), een studie van de St. Pietersberg door de Franse naturalist Jean Baptiste Bory de Saint-Vincent (1778-1846). In het voorjaar van 2014 ondernamen Van Luit en De Kloe hun eigen verkenning van de St. Pietersberg en andere natuurhistorische plekken. Hun doel was om de historische en geologische lagen van deze regio te ervaren, waaronder de reusachtige krijtformaties die in de loop der jaren zijn gevormd uit de overblijfselen van prehistorisch zeeleven en de uitgestrekte netwerken van tunnels, ontstaan uit de mergelafgravingen. Ook onderzochten ze de vele betonnen en metalen constructies die her en der in dit labyrint zijn aangelegd voor industriële of militaire doeleinden. De hieruit voortgekomen beelden geven een materiële en audiovisuele impressie van het, vaak moeizaam, navigeren, afgraven en doorbreken van deze historische en geologische lagen.

www.chaimvanluit.com

Bart Lodewijks

Bart Lodewijks: Strombeek Drawing (2015), Strombeek
Bart Lodewijks: Ieper Drawing, Geluweveld (2016)
Bart Lodewijks: Lixhe Drawing (2017), work-in-progress
Voor Bart Lodewijks (Nederland, 1972) is krijt het basismateriaal voor zijn werk, tezamen kilometerslange krijtlijnen die dwars door de wereld trekken; op straat, muren, huizen (soms ook binnen), fabrieken, en verlaten oorden met betekende geschiedenis. De tekening kent allerlei haltes. In boeken, lezingen, rondleidingen, essays, films en kranten vertelt hij over hoe de ontmoetingen met bewoners het tekenen mogelijk maken. Over de interactie met bewoners, de sympathie en het vertrouwen, maar ook over de argwaan en de weerstand die de tekeningen oproepen. De verhalen leggen bloot wat zonder de krijttekeningen onzichtbaar was gebleven. De kunstenaar ziet tekenen als een sociale actie.

In het kader van ‘PIONEERS’ wil Lodewijks een werk in situ maken in Lixhe (Lieze), het schiereiland dorpje waar de zusterorganisatie ven de Heidelberg Cementgroep huist, dat na de productiestop van de ENCI de grondstoffen zal blijven leveren. Tevens plaatst hij een markering rondom de gebouwen van de ENCI-fabriek. Zijn werk spiegelt aan een vloertekening, die hij aanbrengt in het ‘Archief’.

www.bartlodewijks.nl

Krien Clevis

Krien Clevis: Passage (2015-2017), Duratrans Light Box, Aluminium, 126x162x26 cm.
Krien Clevis: Giudecca/ Ad Astra Volo (2015-2017), Duratrans Light Box, grenen hout en lood, 197x130x23 cm.
Krien Clevis: Giudecca, 3D-impressie/3D-impression
Krien Clevis (Nederland, 1960) onderzoekt de notie en kwaliteit van ‘plaats’ en de manier waarop deze verbonden zijn met begrippen als herinnering, vergankelijkheid en transitie. Zij wil weten hoe een plaats in de loop van de geschiedenis betekenis heeft gekregen door veranderingen in tijd, ruimte en sociaal gebruik. De plaatsen die Clevis fotografeert hebben gemeen, dat ze in verandering zijn; getekend door nieuwe bouwlagen, tijd- en ruimte-aspecten, die voortdurend overschreven worden. Het zijn lieux perdus, plaatsen van betekenis, die er in veel gevallen niet meer zijn. Als het al geen plaatsen van betekenis waren, worden ze dat door middel van de foto – als maker (her)creëert ze de plaatsen. Er ontstaat een intensifiëring van een wereld die, hoewel constant in verandering, voor even lijkt stilgelegd in een call for silence. Haar werkwijze is er een van lange adem. Zij observeert, keer terug naar de plaats en wacht, totdat het juiste moment zich aandient om gevangen te worden in de lens van haar camera. Het zijn tijdsdocumenten, die het verstrekken van de geobserveerde tijd door een lange sluitertijd vastleggen.

Clevis betreedt met haar Linhof technische camera het mergelplateau ondergronds en probeert de gelaagdheid en diepte van de groeve en grotten te onderzoeken en te vatten. Het gaat over het ontdekken en afpellen van de plaats, en de verwondering ervan, die schijnbaar verloren gaat bij ontsluiting, doch gestold lijkt in de foto, uiteindelijk gevat in een Duratrans lichtkast.

www.krienclevis.com

Astrid Mingels

Astrid Mingels: Time Future Contained in Time Past (2014), video-stills
Astrid Mingels (Nederland, 1987) is geïnteresseerd in het idee van eigendom – bijvoorbeeld ten opzichte van tijd, in de trivialiteit van bepaalde objecten en massaproductie. Zij raakte geïntrigeerd door deze prehistorische vuursteenvuistbijl, omdat het een alledaags maar tegelijkertijd een zeer specifiek, persoonlijk voorwerp is. Dit gereedschap voert de vorm van de hand van de eigenaar; het verwijst naar het nut en naar de onzichtbare gebruiker. Met haar videowerk Time Future Contained in Time Past (2014) toont Mingels het 3D-scanningsproces van een prehistorische handbijl. Hoewel we daarmee eindeloos repliceren, is haar opvatting dat ieder voorwerp – of het nu een kopie of het origineel betreft– een eigen entiteit is die de tand des tijds zal doorstaan. Dit voorwerp uit het verleden draagt de toekomst in zich, terwijl het voorwerp uit de toekomst het verleden in zich draagt.

www.astridmingels.com

Kristina Benjocki

Kristina Benjocki: Sedimentation of Memory (2017), close-up
Kristina Benjocki: Sedimentation of Memory (2017), installation detail
Kristina Benjocki: Sedimentation of Memory (2017), detail
De kunstpraktijk van Kristina Benjocki (Joegoslavië, 1984) richt zich op het onderzoeken van post-socialistisch historisch en cultureel revisionisme, gezien als politiek mechanisme van vergeten en herinneren in de context van het voormalige oosten en westen. Kristina was onlangs twee jaar research fellow aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht, waar ze in 2015 begon aan haar langdurige onderzoek naar de Cannerberg en zijn grotten op de grens tussen Nederland en België. Haar onderzoeksproject omvat een reeks werken en zal naar verwachting in 2018 resulteren in een video-essay en een boek. Benjocki behandelt de gevoelige, nog steeds ondoordringbare situatie van de locatie en degenen die er ooit hebben gewerkt. Voor de tentoonstelling ‘PIONEERS’ presenteert ze een deel van haar nieuwe werk, dat berust op waardevol fysiek materiaal van het RHCL archief.

www.kristinabenjocki.com